ΣΕΣ

Συνεταιριστική Εταιρία Σίφνου: Απολογισμός της δράσης για τη μείωση χρήσης πλαστικής σακούλας στη Σίφνο

.

Με αφορμή τη νομοθέτηση δράσεων μείωσης της πλαστικής σακούλας και την υποχρεωτική χρέωσή της από 1/1/2018, σας παρουσιάζουμε τη δράση που υλοποιεί στο νησί μας η Συνεταιριστική Εταιρία Σίφνου (ΣΕΣ) από τον Ιούνιο του 2015 και τα αποτελέσματά της.

Η δράση με τίτλους, στη διάρκεια του χρόνου:

Χειμώνας 2015

Αξιολόγηση της έκτασης του προβλήματος της αλόγιστης χρήσης πλαστικών σακουλών στη Σίφνο και επιλογή της βέλτιστης δράσης για την αντιμετώπιση του.

Άνοιξη – Καλοκαίρι 2015

• Αγορά εξοπλισμού και έναρξη παραγωγής υφασμάτινων 100% βαμβακερών και ιδιαίτερα ανθεκτικών τσαντών πολλαπλών χρήσεων στη Σίφνο
• Πιλοτική διάθεσή τους στην αγορά του νησιού.

Φθινόπωρο – Χειμώνας 2015 – 2016:

• Αξιολόγηση πρώτων αποτελεσμάτων και έναρξη εκπαιδευτικών δράσεων σε συνεργασία με τους παιδαγωγούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης στη Σίφνο, με στόχο τη μείωση της πλαστικής σακούλας στο νησί.
• Ενημέρωση των μαθητών με 12 παρουσιάσεις στα νήπια, στο δημοτικό, στο γυμνάσιο στο λύκειο και στο ΕΠΑ.Λ
• Προσφορά υφασμάτινων τσαντών της ΣΕΣ σε όλους τους μαθητές του νησιού και ενημέρωση γύρω από τις βλαβερές συνέπειες της χρήσης του πλαστικού για την υγεία μας, για τα ζώα και για το περιβάλλον μας αλλά και για την και την αισθητική αλλοίωση του πεντακάθαρου νησιού μας απ΄ αυτήν.
• Διοργάνωση εκδήλωσης με τους εκπαιδευτικούς και τα παιδιά, στις 20 Μαρτίου, ημέρα της γης, όπου 377 μαθητές παρουσίασαν αφίσες, κατασκευές, ζωγραφισμένες τις υφασμάτινες τσάντες που τους χαρίστηκαν, βίντεο που έφτιαξαν για το περιβάλλον, κουκλοθέατρο, καθώς και δικά τους τραγούδια με θέμα τη ρύπανση του περιβάλλοντος από τις πλαστικές σακούλες. Μετά το πέρας της εκδήλωσης, μέλη της ΣΕΣ μοίρασαν δωρεάν, στους παρευρισκόμενους στην εκδήλωση, μεγάλες πάνινες τσάντες πολλαπλών χρήσεων.
• Επικοινωνία με τα σημεία λιανικής πώλησης της Σίφνου για την υποστήριξη της δράσης και παράλληλη διάθεση των πάνινων τσαντών στα συνεργαζόμενα σημεία. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι έμποροι που δέχτηκαν να παραβρεθούν στις ενημερωτικές αυτές συναντήσεις, παρότι ήταν διστακτικοί στην αρχή, δέχθηκαν να συμμετέχουν στη δράση.
• Ενημέρωση των κάτοικων της Σίφνου σε 10 συγκεντρώσεις που οργανώθηκαν στους οικισμούς
• Ενημέρωση των κάτοικων της Σίφνου και των επισκεπτών με έντυπο και ψηφιακό υλικό.

Άνοιξη 2016 – σήμερα:

• Έναρξη της δράσης «Κάν’ το όπως ένας Σιφνιός», με την υποστήριξη του Δήμου Σίφνου και σχεδόν όλων των φορέων του νησιού καθώς και τοπικών επιχειρήσεων (περισσότερα στο www.sifnosislandcoop.gr/greenbag).
• Δημοσιοποίηση της δράσης σε δημοφιλή μέσα ενημέρωσης, η οποία έτυχε ευρύτατης αποδοχής και μέσω της οποίας η Σίφνος μας προβλήθηκε σε εκατομμύρια αναγνώστες (ενδεικτικά: Το Βήμα, Lifo, Athens Voice, Votre Beaute, Τα Νέα, The Huffington Post, Η Καθημερινή κ.α.)
• Πρόταση για δημιουργία ειδικού ταμείου όπου θα πηγαίνουν όλα τα έσοδα από την πώληση πλαστικών τσαντών και θα διατίθενται σε κοινωνικές δομές της Σίφνου όπου υπάρχουν ελλείψεις. Την υλοποίηση και πλήρη διαχείριση του ταμείου ανέλαβε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σίφνου και με τα πρώτα χρήματα που συγκεντρώθηκαν κάλυψε ανάγκες του Ιατρείου Σίφνου.
• Συνέχιση ενημερωτικών δράσεων και εκπόνηση έρευνας για τη χρήση πλαστικής και επαναχρησιμοποιούμενης τσάντας στη Σίφνο.

Αντιδράσεις – Παρατηρήσεις:

Οι αλλαγές όσο καλές κι αν είναι πάντα ξεβολεύουν και πάντα προκαλούν αντιδράσεις.

Οι αλλοδαποί επισκέπτες δεν χρειάστηκαν πολλές εξηγήσεις αφού το μέτρο της χρέωσης της πλαστικής σακούλας ισχύει προ πολλού στα περισσότερα μέρη του εξωτερικού και οι ίδιοι έχουν πιο αναπτυγμένη την οικολογική τους συνείδηση.

Από τους ντόπιους, αξίζει να σημειωθεί ότι τα παιδιά μας έγιναν οι πρωτοστάτες και οι φανατικότεροι οπαδοί της δράσης κι ο καθένας μας έγινε μάρτυρας πολλών στιγμιότυπων με παιδιά να μαλώνουν τους γονείς τους που ξέχασαν να πάρουν την πάνινη τσάντα για τα ψώνια, και με γονείς που επειδή ξέχναγαν τη τσάντα τους ντρέπονταν να γυρίσουν στο σπίτι και να τους δουν τα παιδιά τους με τις πλαστικές σακούλες στα χέρια.

Οι πιο ηλικιωμένοι πάλι προσαρμόστηκαν γρήγορα στη νέα πραγματικότητα αφού και στα νιάτα τους είχαν ζήσει χωρίς πλαστικές σακούλες και ψώνιζαν με το δίχτυ ή με το ντρουβά τους.

Οι περισσότερες αντιδράσεις υπήρξαν από Έλληνες μέσης ηλικίας που έχουν ζήσει όλη τους τη ζωή με τις δωρεάν πλαστικές σακούλες και δυσκολεύονταν ν’ αλλάξουν τις συνήθειες τους. Τις 3 πρώτες μέρες της δράσης μέλη της ΣΕΣ παραβρέθηκαν στα ταμεία των σούπερ μάρκετ που είχαν ζητήσει βοήθεια ώστε να απαντούν με επιχειρήματα στους «δύσκολους» πελάτες. Παρότι η πλειοψηφία των ντόπιων κατοίκων είχε πειστεί για την αναγκαιότητα της δράσης υπήρχαν και αυτοί που δεν μπορούσαν να καταλάβουν την έννοια της χρέωσης της τσάντας κι αυτοί που λένε ότι έτσι κι αλλιώς χρησιμοποιούμε τις πλαστικές σακούλες που παίρνουμε από τα σούπερ μάρκετς για τα σκουπίδια μας οπότε θα τις ξαναχρησιμοποιήσουμε ή/και θα τις ανακυκλώσουμε.

Η αλήθεια όμως είναι ότι μια οικογένεια 2-3 ατόμων εάν ανακυκλώνει ότι ανακυκλώνεται ή/και κομποστοποιεί ό,τι κομποστοποιείται, χρειάζεται το πολύ μια σακούλα για τα σκουπίδια μιας βδομάδας στο διάστημα της οποίας όμως στο σπίτι της θα μπουν πάνω από 10 σακούλες από τα ψώνια του σούπερ μάρκετ και όχι μόνο. Η ανακύκλωση στην περίπτωση αυτή δεν είναι εναλλακτική λύση. Η πλαστική σακούλα είναι πολύ ελαφριά, άρα το ανακυκλώσιμο υλικό ελάχιστο και επομένως η προσπάθεια και η ενέργεια που καταναλώνουμε δυσανάλογη. Σύμφωνα με μία μελέτη, για να ανακυκλωθεί ένας τόνος πλαστικής σακούλας απαιτούνται 30.000 ευρώ, τη στιγμή που η τιμή πώλησης της ίδιας ποσότητας ανακυκλωμένου πλαστικού είναι λιγότερο από 200 ευρώ.

Έτσι, παρότι κατά τη διάρκεια της υψηλής τουριστικής περιόδου το μέτρο της χρέωσης ατόνισε, αφού ήταν αδύνατον να εξηγεί κάθε ταμίας σε όλους τους πελάτες το λόγο της χρέωσης, η δράση συνεχίστηκε με θερμότερους οπαδούς που, αφού έκαναν τον μόνο πράγμα που έπρεπε, να θυμούνται δηλαδή να παίρνουν απ’ το σπίτι τους πριν πάνε για ψώνια – ή να έχουν πάντα μαζί τους (στο αυτοκίνητο, στη μοτοσυκλέτα, στην τσάντα τους) τσάντες πολλαπλών χρήσεων, διαπίστωσαν ότι είναι και πιο βολικό, πιο πρακτικό και πιο κομψό να χρησιμοποιούν αυτές και πως μπορούν να ζήσουν και χωρίς τις πολλές πλαστικές τσάντες.

Μετά την καμπάνια προβολής της δράσης ήρθαν σε επαφή μαζί μας πολλοί εκπρόσωποι Δήμων και φορέων από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας που ζητούσαν να μοιραστούμε την εμπειριά μας ώστε να προχωρήσουν κι εκείνοι σε κάποια ανάλογη δράση στην περιοχή τους και με χαρά θα συνεχίσουμε να την μοιραζόμαστε και στο μέλλον. Επίσης, μας προσκάλεσαν και μιλήσαμε για τη δράση μας στην Αθήνα, στην σχετική ημερίδα του δικτύου Μεσόγειος ΣΟΣ (Σεπτέμβρης 2016) και στην Πανελλήνια Συνάντηση Εθελοντών του Let’s Do it (Οκτώβριος 2016).

Σήμερα, είμαστε υπερήφανοι αφού μόνο με εθελοντική εργασία και χωρίς καμιά επιχορήγηση από οποινδήποτε φορέα, η κατανάλωση των πλαστικών τσαντών στο νησί έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές.

Αποτελέσματα Έρευνας για τη χρήση της τσάντας στη Σίφνο

Η έρευνα έγινε μέσω ερωτηματολογίων και με τη συνεργασία εκπαιδευτικών και μαθητών του Γυμνασίου –Λυκείου Σίφνου σε δείγμα 335 κατοίκων της Σίφνου τον Μάρτιο του 2017. Οι απαντήσεις ήταν ανώνυμες και το δείγμα αποτελούνταν από 67% ενήλικες και 33% άτομα κάτω των 18 ετών.

Από την έρευνα αυτή προέκυψαν τα ακόλουθα βασικά στοιχεία:

• Το 84% των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί τσάντες πολλαπλών χρήσεων.
• Όσοι χρησιμοποιούν αποκλειστικά πλαστικές σακούλες (το 16%) το κάνουν κυρίως λόγω συνήθειας, ευκολίας στην πρόσβαση σε αυτές κι επειδή ξεχνάνε ή δε θέλουν να έχουν μαζί τους επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες.
• Το 91% των ερωτηθέντων σκοπεύουν να μειώσουν τη χρήση πλαστικής σακούλας. Από αυτούς, το 81% την έχει ήδη μειώσει το τελευταίο έτος.

Πόσες σακούλες χρησιμοποιούμε την εβδομάδα στη Σίφνο;

Βάση της έρευνας, το 54% χρησιμοποιεί κάτω από 5 σακούλες την εβδομάδα, το 33% 5 έως 10 και το 10% πάνω από 10 σακούλες. Τέλος το 3% δε χρησιμοποιεί σχεδόν καθόλου πλαστικές σακούλες.

Αξίζει να σημειωθεί πως από το σύνολο των ερωτηθέντων μόνο ένας δήλωσε πως δε χρησιμοποιεί τσάντες πολλαπλών χρήσεων επειδή είναι ακριβές.

Τι είπαν οι επαγγελματίες για τη δράση αυτή:

Οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στη δράση μείωσης της πλαστικής σακούλας και ρωτήθηκαν για τα κατά την εκτίμησή τους αποτελέσματα, μας είπαν τα ακόλουθα σημαντικά στοιχεία:

• Το 95% των πελατών βλέπει θετικά τη δράση
• Το 5% που δε βλέπει θετικά τη δράση, δημιουργεί πρόβλημα στις επιχειρήσεις με την απαράδεκτη συμπεριφορά του (φωνάζουν στους υπαλλήλους κ.α.)
• Η μείωση χρήσης των πλαστικών σακουλών στις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στη δράση κυμαίνεται μεταξύ 20 και 70%. Σε κάποιες δε περιπτώσεις, η προσφορά πλαστικής σακούλας έχει σχεδόν εξαλειφθεί (μία επιχείρηση παρουσιάζει μείωση 98,5% από την αρχή της δράσης)
• Για τη μεταφορά αρκετών αγαθών δε χρειάζεται καν σακούλα. Όταν ο πελάτης τη ζητάει, αρκεί η ερώτηση «Τη χρειάζεστε πραγματικά;» για να τον βάλει σε σκέψη και να αλλάξει στάση συνειδητοποιώντας πως δεν τη χρειάζεται.
• Ο αριθμός των ευαισθητοποιημένων πελατών που χρησιμοποιούν τσάντες πολλαπλών χρήσεων είναι σταδιακά αυξανόμενος.

Εκτός από το περιβάλλον της Σίφνου και τη θάλασσα, τι κερδίσαμε από τη δράση αυτή;

Η ευαισθητοποίηση των κατοίκων της Σίφνου, η συνειδητοποίηση της ατομικής ευθύνης και της τεράστιας σημασίας των μικρών καθημερινών πράξεων και συνηθειών, η φροντίδα για το περιβάλλον και η κατανόηση της σπουδαιότητας κάθε συλλογικής δράσης αποτελούν ένα κεφάλαιο που κέρδισε η Σίφνος και που τα αποτελέσματά του θα βελτιώνουν συνεχώς το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της.

Η επιτυχημένη έκβαση των δράσεων για τη μείωση της πλαστικής σακούλας στη Σίφνο και η θετική ανταπόκριση της τοπικής κοινωνίας, των αρχών, των φορέων και των επαγγελματιών του νησιού δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος για την επερχόμενη υιοθέτηση της πολιτικής της ΕΕ από την ελληνική πολιτεία για την προστασία του περιβάλλοντος, που ξεκινάει την 1/1/2018 με την εφαρμογή ανταποδοτικού τέλους στις πλαστικές σακούλες μεταφοράς.

Η μεγάλη θετική δημοσιότητα που έλαβε η Σίφνος, για την πρωτοβουλία μείωσης της πλαστικής σακούλας με τη δράση «κάν’ το όπως ένας Σιφνιός» και η ενίσχυση του περιβαλλοντικού προφίλ της, υπογράμμισε τη μακρά παράδοση της Σίφνου στη νοικοκυροσύνη, την καθαριότητα και την ουσιαστική και διαρκή φροντίδα των κατοίκων της για τη προστασία του περιβάλλοντος και την διατήρηση της υψηλής ποιότητας ζωής στο νησί και φυσικά έχει σημαντικά θετικά αποτελέσματα για τον τουρισμό και το νησί μας. Το παράδειγμα της Σίφνου, μαζί με αυτό της Αλοννήσου, αποτελούν ήδη «φάρο» καλής πρακτικής για τον τρόπο υλοποίησης παρεμφερών δράσεων σε αντίστοιχες περιοχές στην ελληνική επικράτεια. Χαρακτηριστικά ήταν και τα σχετικά σχόλια ομάδας της Greenpeace που επισκέφθηκε το νησί στις αρχές του Αυγούστου, στο πλαίσιο δράσης της για τη μείωση των πλαστικών μιας χρήσης και που ζήτησαν να συναντηθούν με μέλη της ΣΕΣ για να μάθουν περισσότερα για τη δράση. Εντυπωσιασμένοι δήλωσαν με τη διαφορετική αντιμετώπιση και την ευαισθητοποίηση των Σιφνιών (και ιδίως των μαθητών) στο θέμα, σε σχέση με τα μέρη που είχαν ήδη επισκεφθεί.

Οι αλλαγές συνηθειών χρόνων χρειάζονται καιρό αλλά και η προσπάθεια δεν σταματάει εδώ. Χρειάζεται διαρκής επιμόρφωση και επαγρύπνηση για τη σταδιακή εξαφάνιση των πολλών πλαστικών από τη ζωή μας, και όσο βλέπουμε θετική ανταπόκριση θα συνεχίσουμε να επαγρυπνούμε και να προσπαθούμε γιατί, όπως έχει πει κι ένα μέλος μας, «η Σίφνος μας αξίζει να ακούγεται ως το καλό παράδειγμα στα πέρατα του κόσμου»!

.

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΣΙΦΝΟΥ ΣΥΝ.Π.Ε.
www.sifnosislandcoop.gr

.

.

 

.